ANAYASA MAHKEMESİ’NCE 5718 SAYILI MİLLETLERARASI ÖZEL HUKUK VE USUL HUKUKU
HAKKINDA KANUNU’NUN İŞ SÖZLEŞMESİNDEN KAYNAKLANAN ALACAK DAVALARINDA İTİRAZ
KURALLARINI DÜZENLEYEN 27. MADDESİNİN 1. FIKRASI İPTAL EDİLMİŞTİR.

Anayasa Mahkemesi (Bundan sonra “AYM” olarak anılacaktır.) 10.03.2025 tarihli ve 32837
sayılı Resmî Gazete ’de yayımlanan 05.11.2024 tarih ve 2023/158 E. 2024/187 K. sayılı kararı ile 5718
sayılı Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkında Kanunu’nun 27. Maddesinin 1. fıkrasının
Anayasa’nın 49. Maddesinde yer alan Devletin çalışanları koruma yükümlülüğüne aykırılığını ileri
sürerek iptaline karar vermiştir.

İptaline karar verilen 27/1 fıkrası “İş sözleşmeleri, işçinin mutad işyeri hukukunun emredici
hükümleri uyarınca sahip olacağı asgari koruma saklı kalmak kaydıyla, tarafların seçtikleri hukuka
tabidir.” ifadelerini içermektedir.

Anayasa’nın 49. maddesinde de “Çalışma, herkesin hakkı ve ödevidir. Devlet, çalışanların hayat
seviyesini yükseltmek, çalışma hayatım geliştirmek için çalışanları ve işsizleri korumak, çalışmayı
desteklemek, işsizliği önlemeye elverişli ekonomik bir ortam yaratmak ve çalışma barışını sağlamak
için gerekli tedbirleri alır.” denilmek suretiyle sosyal devlet ilkesinin çalışma hayatındaki görünümü
olan devletin çalışanları koruma yükümlülüğüne ilişkin özel bir güvence öngörülmüştür.
Bu itibarla da söz konusu fıkra,

a) İş sözleşmesinin zayıf tarafı olan işçi nezdinde işçi-işveren arasındaki dengenin
sağlanmasının devletin yükümlülüklerinin bir gereği olduğu,

b) Yabancılık unsuru taşıyan iş sözleşmelerinin tabi olacağı hukukun belirlenmesinin de
devletin yükümlülükleriyle çelişmemesi gerektiği ve bu bağlamda da iş sözleşmelerinde
hukuk seçimine ilişkin tanınan imkânın işçinin aleyhine sonuç doğurmasını engelleyecek
nitelikte olması gerektiği,

c) Maddede iş sözleşmelerinin, işçinin mutat işyeri hukukunun emredici hükümleri uyarınca
sahip olacağı asgari koruma saklı kalmak şartıyla tarafların seçtikleri hukuka tabi olacağının
öngörüldüğü; yani bir diğer ifadeyle mutat işyeri hukukunun asgari koruma ölçütü olarak
belirlendiği ancak iş sözleşmesinin bu hukukun yanı sıra başka bir hukukla da ilişkisinin
bulunabileceğinin açık olduğu,

d) Zira 27. maddenin (4) numaralı fıkrasında halin bütün şartlarına göre iş sözleşmesiyle daha
sıkı ilişkili bir hukukun bulunması durumunda sözleşmeye bu hukukun uygulanabileceği
belirtildiği; bu itibarla da iş sözleşmesinin taraflarınca hukuk seçimi yapılmaması halinde
mutat işyeri hukukunun yerine daha sıkı ilişkili hukuka tabi kılınması mümkün olsa da
tarafların hukuk seçimi yapmış olmaları durumunda ise sözleşmeyle daha sıkı ilişkili
hukukun uygulanabilmesine imkan tanınmadığı,

e) Oysaki daha sıkı ilişkili hukukun işçiye mutat işyeri hukuku veya sözleşmeyle belirlenen
hukuktan daha yüksek standartta bir koruma sağlayabileceği, başka bir ifadeyle
sözleşmeyle daha sıkı ilişkili hukukun işçiye yüksek standartta koruma sağlayan bir hukuk
olabileceğinin kuşkusuz olduğu,

f) Tüm bu nedenlerle de hukuk seçimi yapılan sözleşmelerin daha sıkı ilişkili hukuka tabi
kılınamaması nedeniyle bu seçimin işçinin aleyhine sonuç doğurabileceğinin anlaşıldığı,
nitekim sözleşmenin zayıf tarafı olan işçinin işveren karşısında hukuk seçimine ilişkin
pazarlık imkanının ilke olarak sınırlı olduğu zira işçinin lehine olan hukukun seçilmesi
konusunda işverenle pazarlık yapabilmesinin güç olduğu,
Gerekçelerle iptal etmiş bulunmaktadır.

İptal kararı kararın Resmî Gazete’ de yayımlanmasından başlayarak 6 (altı) ay sonra (10/9/2025)
yürürlüğe girecektir.

Söz konusu iptal kararına aşağıdaki bağlantıdan ulaşabilirsiniz.

Resmi Gazete