AB, RUSYA’YA KARŞI 16. YAPTIRIM PAKETİNİ KABUL ETTİ

Rusya’nın yasadışı saldırganlığı 4. yılına girerken, AB’nin Ukrayna için kalıcı bir barışçıl çözüm bulma çabası, yayımladığı yaptırım paketleriyle Rusya üzerindeki baskıyı artırarak devam etmektedir. Bu kapsamda kabul edilen 16. yaptırım paketi ile Rusya ekonomisinin enerji, ticaret, ulaşım, altyapı ve finansal hizmetler gibi sistemik olarak önemli sektörleri hedef alınmıştır.

16.yaptırım paketinin sektörler üzerindeki etkisi ve dağılımı paylaşılmakla birlikte, yaptırımların etkili olabilmesi için alınan bazı önlemler bu bültenin konusunu oluşturmaktadır.

I. YAPTIRIMLARI AŞMA KARŞITI ÖNLEMLER VE EK LİSTELER

Yaptırımlara süreklilik kazandırmak için alınan bir diğer önlem, yaptırımları aşma karşıtı tedbirlerdir. AB, yaptırımların aşılma riskini gözeterek bu riski minimum seviyeye çekmek amacıyla 16. pakette bazı maddelere yer vermiştir. Buna göre:

• Belarus yaptırım rejimi aynen korunurken, AB ayrıca Belarus, Kırım, Sivastopol ve Ukrayna’nın belirli hükümet dışı bölgelerine yönelik yaptırım rejimlerini güncellemiş ve güçlendirmiştir.
• 16.paket ile Rusya’nın enerji gelirlerine katkıda bulunan listeye 74 gemi daha eklenmiştir.
• Rusya’nın askeri-sanayi kompleksini destekleyen, güvensiz petrol tankerlerinin operasyonlarını sürdüren ve yaptırımları aşan 53 yeni şirket yaptırım kapsamına alınmıştır.
• 16.yaptırım paketi kapsamında oluşturulan ek listeler doğrultusunda, 48’i birey ve 35’i kuruluş olmak üzere toplamda 83 kişi ve kuruluş yaptırımlara tabi tutulmuştur. Bu kapsamda, Rusya’nın askeri kompleksiyle bağlantılı olanlar, yaptırımları aşanlar, Rusya’nın kripto varlık borsaları ve denizcilik sektöründe faaliyet gösterenler hedef alınmıştır.

II. TİCARİ YAPTIRIMLAR

• Paket kapsamında Rus alüminyumuna yönelik doğrudan ithalat yasağı getirilmiştir. Bu yasak, Rusya’dan işlenmiş alüminyum ürünlerinin ithalatıyla birlikte, ham alüminyum ithalatını da kapsamaktadır.
• İşletmelerin sorunsuz bir geçiş yapabilmesi için 2024 yılı itibarıyla AB ithalatının %80’ine denk gelen 275.000 ton alüminyumun 12 aylık bir süre boyunca kullanımına izin veren bir kota mekanizması getirilmiştir.
• Rusya’nın cephede kullandığı önemli teknolojilere erişimini engellemek amacıyla ihracat kısıtlamaları genişletilmiştir. Bu kapsamda yasaklanan ürünler:
  • Rusya’nın kimyasal silah olarak kullandığı kloropikrin ve çift kullanımlı kimyasal ön maddeler,
  • Silah üretimi için kullanılan yazılımlar, insansız hava araçlarını (drone) kontrol etmek için kullanılan video oyun kumandaları,
  • Askeri uygulamaları bulunan krom cevherleri ve bileşenleri.

III. ENERJİ YAPTIRIMLARI

• Daha önce izin verilen bir uygulama olan, Rus ham petrolü veya petrol ürünlerinin üçüncü bir ülkeye gitmesi ve AB limanlarında geçici depolama veya serbest bölge prosedürleri altında tutulması tamamen yasaklanmıştır.
• Mevcut yazılım yasağı, Rusya’ya petrol ve gaz arama yazılımlarının ihracatını, sağlanmasını veya temin edilmesini kapsayacak şekilde genişletilmiştir.

IV. TAŞIMA YAPTIRIMLARI

16.paket kapsamında kara ve havayolu taşımacılığı alanında yeni yaptırımlar getirilmiştir:

• Rusya içindeki iç hat uçuşları için havacılık ürünleri tedarik eden üçüncü ülke taşıyıcıları ve Rus havayollarına yönelik yaptırımlar genişletilmiştir.
• AB karayolu taşımacılık şirketlerinde Rus sahipliğinin %25’in üzerine çıkmasını engelleyen bir düzenleme eklenmiştir.

V. ALTYAPI YAPTIRIMLARI

• İki Moskova havaalanı (Vnukovo ve Zhukovsky), dört bölgesel havaalanı, Volga limanı Astrakhan, Hazar Denizi’ndeki Makhachkala limanı, Baltık Denizi’ndeki Ust-Luga ve Primorsk limanları ile Karadeniz’deki Novorossiysk limanı üzerinde tam işlem yasağı getirilmiştir.
• AB operatörleri tarafından Rusya’ya sağlanan inşaat hizmetlerine yönelik yasak uygulanmıştır.

VI. FİNANSAL SEKTÖR YAPTIRIMLARI

• Uzmanlaşmış finansal mesajlaşma hizmeti sağlama yasağı kapsamında 13 finansal kuruluş listeye eklenmiştir.
• Rusya Merkez Bankası’nın (SPFS) Finansal Mesajlaşma Sistemi’ni kullanarak AB yaptırımlarını aşan 3 banka için işlem yasağı getirilmiştir.
• Petrol fiyat tavanını aşan ve yaptırım kapsamındaki gemilerle işlem yapan finansal kurumlar ile kripto varlık sağlayıcıları listeye dahil edilmiştir.

A. Ortak Yüksek Öncelikli Ürünler Listesi (Şubat 2024)

Bu liste, toplam 50 adet Harmonize Sistem (HS) kodu içeren dört aşamaya ayrılmıştır. Listede yer alan ürünler, Rusya’nın Ukrayna’ya karşı kullandığı silah sistemlerinde yer alan ve AB yaptırımları kapsamında yasaklanan çift kullanımlı ve ileri teknoloji ürünlerdir.