Genel

Denizcilik Genel Müdürlüğü’nden alınan 16.11.2022 tarihli ve E-19463099-199-779495 sayılı
yazısına istinaden, bilindiği üzere, gemi sahipleri gemilerinin operasyonları esnasında özellikle
üçüncü şahıslara, çevreye veya yüke verilebilecek zararlarla birlikte bunlara ilişkin cezalar ve
bunlar gibi durumlardaki sorumluluklarını karşılatabilmek üzere Koruma ve Tazmin (P&I)
sigortası yaptırmaktadır. P&I sigortası uluslararası sözleşmeler gereğince bazı tip ve tonajdaki
gemiler için bir zorunluluk olup ülkemiz deniz egemenlik alanlarına uğrak yapacak belirli tip ve
tonajdaki gemilerin ulusal mevzuat hükümlerimize göre de geçerli bir P&I sigortası
bulundurmaları gerekmektedir. Nitekim, Türk Boğazları Deniz Trafik Düzeni Yönetmeliği
Uygulama Yönergesi’nin 13’üncü maddesi de, Boğazlardan geçecek tehlikeli yük taşıyan tüm
gemiler, 300 GT ve üzeri gemiler ve yedek çeken gemilerin geçerli bir P&I poliçesine sahip
olacakları hükmünü amirdir.
Avrupa Birliği Konseyi tarafından 3 Haziran 2022 tarihinde yayımlanan ve 2014/833 sayılı
Konsey Yönetmeliğini değiştiren “Rusya’nın Ukrayna’da İstikrarı Bozucu Eylemlerine Karşı
Kısıtlamalar” başlıklı 2022/879 sayılı düzenleme ile fazlar halinde uygulanacak şekilde birçok
yasak/kısıtlama hükmü getirilmiş olup bu yasaklar arasında Rus ham petrolünün ve petrol
ürünlerinin gerek AB’ye gerekse de üçüncü ülkelere taşınmasına ilişkin yasaklayıcı hükümler
içermektedir. Bu itibarla; Rus menşeili veya Rusya’dan ihraç edilen, yönetmelik ekinde (ANNEX
XXV) listelenmiş olan ham petrol ve petrol ürünlerinin gemiden gemiye de dahil olmak üzere
üçüncü ülkelere taşınmasında doğrudan veya dolaylı olarak teknik yardım, broker hizmeti,
finansman veya finansal yardım sağlama, sigorta ve reasürans hizmetlerinin; ham petrol
taşımaları için 5 Aralık 2022 sonrasında, petrol ürünleri için ise 5 Şubat 2023 sonrasında
yasaklandığı ve yasakların ihlali halinde ilgili gemiler için oluşturulan P&I sigorta poliçelerinin
geçersiz kabul edileceği hususları ifade edilmektedir.
Konuyla ilgili olarak, son zamanlarda birçok P&I sigorta kuruluşu tarafından yapılan
açıklamalara bakıldığında; sorumluluk doğuran bir zarar öncesinde, yasa dışı bir ticari eylem
yapılmış olması veya yasaklara uyulmamış olması veya bunlar gibi diğer durumlarda, geminin
geçerli bir P&I poliçesi olsa dahi zararların karşılanmayacağı şeklinde ibareler görülmektedir.
Nitekim bu kuralların, genel olarak sigorta kurallarında ve poliçelerinde yer alan matbu
metinler olduğu, ancak bu uyarı niteliğindeki açıklamaların güncel gelişmelerle ilgili olarak
gemi sahiplerine hatırlatıcı nitelikte ilave tedbirler olduğu da bilinmektedir.Konu, deniz egemenlik alanlarımıza girecek olan bir gemi açısından ülkemiz özelinde
değerlendirildiğinde ise; oldukça dinamik bir sektör olan, 100 binden fazla geminin oyuncusu
olduğu ve ekseriyeti uluslararası boyutta cereyan eden deniz ticaretinde, herhangi bir geminin
ülkemiz deniz egemenlik alanlarına gelmeden önce, yasaklanmış veya yasa dışı olan bir eylemi
gerçekleştirip gerçekleştirmediğinin takip edilebilmesi mümkün görünmemektedir. Öte
yandan, olası bir kaza halinde ülkemiz, değerlerimiz ve halkımız için katastrofik sonuçları olma
olasılığı çok yüksek olan özellikle ham petrol ürünleri gibi yükleri taşıyan yüklü gemilerin Türk
Boğazları’ndan geçişleri esnasında, P&I sigortalarının halen geçerli ve kapsayıcı olduğunun bir
şekilde teyit edilmesi gerekmektedir. Aksi halde, olası bir kaza sonrasında, P&I sigorta
kuruluşunun bulunamaması veya sigorta kuruluşunun yukarıda belirtilen sebeplerle yapılması
gereken iş ve işlemleri reddetmesi veya bütün bunlara ilişkin süreçlerin zaman alması ve
gerekli müdahalelerin gecikmesi hallerinde; öncelikle ülkemiz, değerlerimiz ve halkımız hayati
derecede zarar görebilecek, bunun yanında ise önemli bir su yolu olan Boğazlarımızın bu
süreçte kapalı kalması halinde de tedarik zinciri ve lojistik hareketlilik durma noktasına
gelecek, küresel bir kriz durumu meydana gelebilecektir. Bu sebeple, geminin yaptığı bu sefer
esnasında halen geçerli P&I sigortası kapsamında olacağına ilişkin ilave bir teyit mektubu
alınmasının en maliyet-etkin ve makul çözüm olacağı değerlendirilmiştir.
Bu itibarla, 01/12/2022 tarihinden sonra Türk Boğazları’ndan yüklü olarak geçecek ham petrol
taşıyan gemilerin P&I sigorta kuruluşlarından, gemi detayı, yükü ve seferinin yer aldığı ve P&I
sigortasının bu gemi, sefer ve yük için geçerli ve kapsayıcı olacağını belirtir bir mektubun
alınması, bu mektubun yine bu sigorta kuruluşları veya temsilcileri tarafından geminin vereceği
Seyir Planı-1 (SP-1) raporuna eklenmesi ve ayrıca istcan.gth@kiyiemniyeti.gov.tr e-posta
adresine gönderilmesi, konuyla ilgili iş ve işlemlerin olası zaman kayıplarını önlemek ve
geminin geçişini geciktirmemek amacıyla mümkün olduğunca erken gemi acenteleri
tarafından koordine edilmesi hususlarında bilgilerinizi ve gereğini arz/rica ederim.’’
Gelişmeleri takip edip sizlerle paylaşmaktan mutluluk duyacağız. Konu ile ilgili herhangi bir
sorunuz olması halinde 7/24 bizlerle iletişime geçebilirsiniz.
Saygılarımızla.