Küçük Ölçekli Balıkçılığın Desteklenmesi Tebliği (Tebliğ No: 2024/27)

05.09.2024 tarihi itibariyle 32653 sayılı Resmî Gazete bünyesinde T.C. Tarım ve Orman Bakanlığınca, Küçük Ölçekli Balıkçılığın Desteklenmesi Tebliği (“Tebliğ No: 2024/27”; “Tebliğ”) yayımlanmıştır. Anılı tebliğ kapsamında, denizlerde ve içsularda küçük ölçekli balıkçılık faaliyetinde bulunan balıkçılara yönelik destekleme yapılmasına dair usul ve esasları düzenlenmiştir.

Bu destekleme, 2025 ve 2026 yıllarında uygulanacak olup balıkçıların sürdürülebilir avcılık yapmalarını teşvik etmeyi hedeflemektedir. Aynı zamanda, avcılık ve sosyo-ekonomik verilerin toplanmasına da katkı sağlayacaktır. Bu Tebliğ, 18/4/2006 tarihli ve 5488 sayılı Tarım Kanununun 19 uncu maddesi ile 25/7/2024 tarihli ve 8760 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile yürürlüğe konulan 2024-2026 Yıllarında Yapılacak Hayvancılık Desteklemelerine İlişkin Kararın 9 uncu maddesine dayanılarak hazırlanmıştır. 

Desteklemenin hangi balıkçı gemilerini kapsadığı ve başvuru sürecinin nasıl işlediği sorusuna Tebliğ’in 2. ve 4. maddelerinde cevap bulunmaktadır. Öyle ki, destekleme, içsularda faaliyet gösteren tüm balıkçı gemileri ile denizlerde boy uzunluğu 12 metreden küçük olan balıkçı gemilerini kapsamaktadır. Destek alabilmek için bu gemilerin Su Ürünleri Bilgi Sistemi (SUBİS)’nde kayıtlı ve geçerli bir su ürünleri ruhsatına sahip olmaları zorunludur. Aynı balıkçı gemisi ve/veya ruhsat tezkeresi için birden fazla destekleme başvurusu yapılamaz. Destekleme başvurusu kabul edildikten sonra balıkçı gemisi ve/veya ruhsat tezkeresinde yapılacak hiçbir değişiklik, yeni destekleme başvuru hakkı doğurmamaktadır.  Ayrıca, birden fazla balıkçı gemisine sahip olanlar her bir balıkçı gemisi için ayrı ayrı müracaat etmeleri gerekmektedir. 

Başvurular, balıkçı gemisinin sahibi veya yetkilisi tarafından, Tarım ve Orman Bakanlığı’nın il veya ilçe müdürlüklerine şahsen yapılır. Başvuru sırasında, geminin ruhsat tezkeresi ve diğer gerekli belgeler sunulmalıdır. Bu belgeler arasında balıkçı gemisinin doğru ve güncel verilerle doldurulmuş Küçük Ölçekli Balıkçılık Destekleme Anket Formu da yer alır. Bakanlık tarafından hazırlanan anket sorularından balıkçılar tarafından kendi faaliyet alanı ile ilgili olanların cevaplandırılması mühimdir. Şayet ilgili cevaplar verilmezse, balıkçı gemi sahipleri bu destekten yararlanamayacaklardır. 

Bu tebliğin 5. maddesi uyarınca kadın balıkçılara ek destek sağlandığı görülmektedir. Öyle ki, 8760 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı'nın yayımlandığı tarihte balıkçı gemisinin sahibi veya ortağı olan kadınlar, desteklemeye başvurduklarında sahiplik veya ortaklıkları devam ediyorsa ek %35 daha fazla destek alabileceklerdir. Ancak bu hak, tebliğ sonrasında yapılacak sahiplik değişikliklerinde geçerli değildir.

Bunlara ilave olarak, birden fazla gemisi olan balıkçıların destekten nasıl yararlanacakları ise ayrı bir soru işaretidir. Bu sorunun cevabına ise yine anılı Tebliğ’in 6. maddesinden ulaşılabilmektedir. Öncelikle balıkçı gemisi sahiplerinin başvuru esnasında sunmaları gereken bir takım belge/bilgiler bulunmaktadır. Bunlar aşağıdaki gibidir. 

• Müracaat dilekçesi,
• Balıkçı gemisinin birden fazla kişiye ait olması durumunda, tüm sahipler tarafından yetkilendirilen kişiye ait muvafakatname veya noter tasdikli yetki belgesi,
• Küçük Ölçekli Balıkçılık Destekleme Anket Formu,
• Başvuru sahibine ait Türkiye Cumhuriyeti kimlik fotokopisi.

Şöyle ki, Birden fazla balıkçı gemisine sahip olan balıkçılar, her bir gemi için ayrı ayrı başvuru yapabilmektedirler Ancak, aynı gemi veya ruhsat için birden fazla başvuru yapılması söz konusu değildir. Başvuru kabul edildikten sonra ruhsatta yapılacak değişiklikler yeni bir başvuru hakkı sağlamamaktadır.

Yapılan başvuruların değerlendirilme prosedürü ve sonuçlanma süreci ise merak edilen bir diğer husustur. İl/ilçe müdürlükleri, balıkçı gemisi sahiplerinin başvurularını aldıktan sonra geminin ruhsat geçerliliğini ve boy uzunluğunu SUBİS kayıtları üzerinden kontrol etmektedirler. Başvurular uygun görülmelerinin ardından işleme alınmakta ve ardından da SUBİS sistemine kaydedilmektedirler. Başvuru sonuçları il/ilçe müdürlüğü ilan panolarında askıya çıkarılır ve itiraz süresi böylelikle başlamaktadır. İtiraz olmayan başvurular ise kesinleşmektedir.

İl/ilçe müdürlüğü, başvuru sırasında balıkçı gemisinin geçerli bir Su Ürünleri Ruhsat Tezkeresi'ne sahip olup olmadığını kontrol etmektedir. Bununla birlikte, balıkçı gemisinin sahibinin kim olduğu ve geminin boy uzunluğu da müdürlük kayıtlarından ve SUBİS (Su Ürünleri Bilgi Sistemi) üzerinden kontrol edilir. Kontrollerin uygun olması durumunda başvuru işleme alınır; aksi takdirde uygun olmayan müracaatlar kabul edilmemektedir. Balıkçı gemisi sahibi veya yetkilisi tarafından sunulan başvuru dilekçesine eklenen Anket Formu da il/ilçe müdürlüğünce incelenir. Formun doğru ve eksiksiz doldurulmuş olması başvuru için bir şart olarak aranmaktadır. Daha sonrasında, Desteklemeye uygun bulunan ve işleme alınan balıkçı gemisi, il/ilçe müdürlüğü tarafından SUBİS sistemine kaydedilir. Bu kaydın çıktısı alınarak müracaat dilekçesine eklenir ve ardından dosyalanır.

Balıkçılara yapılacak olan destekleme ödemelerinin yapılış prosedürü Tebliğ’in  11. maddesinde düzenlemeye alınmıştır. Destekleme ödemeleri, gerekli kaynak bütçede hayvancılığın desteklenmesi için ilgili yıla ayrılan ödenekten karşılanır  ve gerekli paranın aktarılmasını müteakip Bakanlık tarafından Banka aracılığı ile ödenir. 2025  yılı için gemi başına ödenecek destekleme tutarları, 2024-2026 Yıllarında Yapılacak Hayvancılık Desteklemelerine İlişkin Karar hükümlerine göre belirlenir. 

Bunun haricinde, destek ödemelerinin haksız yere yapılma ihtimali de her zaman mümkündür. Böyle haksız destek ödemesi yapıldığı hallerde bu ödemelerin geri alınması prosedürüne Tebliğ’in 9. maddesinde yer verilmiştir. Şayet, sahte belge düzenleyerek veya idareyi yanıltarak destekleme başvurusunda bulunan balıkçı gemisi sahipleri olursa, bu durumda  başvuruları kabul edilmiş olsa bile bu destekten faydalanamayacakları açıkça ifade edilmiştir. Yetkili merciler, yetki alanına giren verilerin kayıt sistemine doğru girilmesinden, kendilerine ibraz edilen belgelerin kontrolünden ve kendi hazırladıkları belgelerden sorumludurlar. Bu yükümlülüğü yerine getirmeyerek haksız yere ödemeye sebep olanlar ile haksız yere ödemelerden yararlanmak üzere sahte veya içeriği itibarıyla gerçek dışı belge düzenleyen ve kullananlar hakkında gerekli idari işlemler yapılarak hukuki ve cezai süreç başlatılır.  

Bu Tebliğ ile belirlenen destekleme ödemelerinden, idari hata sonucu düzenlenen belgelerle yapılan ödemeler hariç, haksız yere yararlandığı tespit edilenler beş yıl süreyle Bakanlıkça sağlanan hiçbir destekleme programından yararlandırılmazlar.Haksız yere yapılan ödemeler, ödeme tarihinden itibaren 21/7/1953 tarihli ve 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunun 51 inci maddesinde belirtilen gecikme zammı oranları dikkate alınarak hesaplanan kanunî faizi ile ödemek zorundadırlar. 

Sağlanacak olan finansmanın kaynağına ise Tebliğ’in 11. maddesinde yer verilmiştir. Küçük ölçekli balıkçılığın desteklenmesi için gereken finansman, Bakanlık bütçesinde hayvancılığın desteklenmesi için ayrılan ödenekten karşılanır. Bu kaynak, ilgili yılın bütçesinden aktarılır ve Ziraat Bankası aracılığıyla hak sahiplerine ödenir.

İlave olarak belirtmek isteriz ki, işbu Tebliğin yürürlüğe girmesi ile beraber 13/1/2023 tarihli ve 32072 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Küçük Ölçekli Balıkçılığın Desteklenmesi Tebliği (Tebliğ No: 2022/56) yürürlükten kaldırılmıştır.

Sonuç olarak, Küçük Ölçekli Balıkçılığın Desteklenmesi Tebliği (2024/27), sürdürülebilir balıkçılık faaliyetlerini teşvik ederek, balıkçıların ekonomik güçlerini artırmayı amaçlayan bir düzenlemedir. Kadın balıkçılara sağlanan ek desteklerle de sektörde cinsiyet eşitliğine katkı sunulmaktadır. Desteklemeden yararlanabilmek için tüm balıkçıların gerekli başvuru süreçlerini tamamlaması ve doğru belgeleri sunması önemlidir.

İşbu Tebliğ hükümleri Tarım ve Orman Bakanı tarafından yürütülecektir.

• 05.09.2024 tarihi itibariyle 32653 Sayılı Resmî Gazete’ye buradan, Küçük Ölçekli Balıkçılığın Desteklenmesi Tebliği’ne (2024/27) ise buradan erişmeniz mümkündür.

• Konuya ilişkin olarak ayrıntılı bilgi talep etmeniz durumunda tarafımızla aşağıdaki irtibat numaraları aracılığıyla istediğiniz zaman iletişime geçebilirsiniz.